SUBÜ Ziraat Fakültesi tarafından Sapanca Cevizine yönelik yapılan çalışmalarla bir varyasyon belirlenerek üstün özelliklere sahip bir mahalli tür olduğu kanıtlandı. Sapanca Cevizi için coğrafi işaret tescili başvurusu yapılacak.
Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi, bölgenin öncelikli ürünleri olarak fındık, ceviz, ayva, kivi ve Trabzon Hurması gibi meyve türleri belirlemişti. Bu doğrultuda Sapanca Cevizi ile ilgili yapılan çalışmalarda önemli mesafe kat edildi. Sapanca’daki ceviz türleri arasından önemli bir varyasyon tespit edilerek üstün özelliklere sahip bir mahalli tür olduğu kanıtlandı. Kısa süre içerisinde yoğun talep olan yaş cevizin coğrafi işaret tescilinin yapılması için Ziraat Fakültesi tarafından Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapılacak. Türe yönelik çalışmalarda, hazırlanan bir yüksek lisans tezi çerçevesinde yapılan incelemelerin ise büyük katkısı oldu.
Şehrimiz ceviz yetiştiriciliğine uygun
Bölgeye yönelik öncelikli konuları belirleyerek hazırladıkları projelerle bilimsel çalışmaları sürdürdüklerini söyleyen SUBÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ömer Beyhan, “Bölümümüzün kurulmasıyla birlikte paydaşlarımızla yürüttüğümüz ortak çalışmalar sonucunda fındık, ceviz, ayva, kivi ve Trabzon Hurması gibi meyve türlerini öncelikli olarak belirledik. Bunlara yönelik hazırladığımız projelerle meyve türleri üzerinde çalışmalara başladık. Özellikle Sapanca Cevizi üzerinde iki yıl önce başlatılan seleksiyon ve çeşitli tescil çalışmalarımız tüm hızıyla sürüyor. Başta Sapanca olmak üzere şehrimiz iklim ve toprak koşulları bakımından ceviz yetiştiriciliğine oldukça uygun. Bölgede Sapanca mahalli çeşidiyle kurulmuş çok sayıda kapama bahçe bulunuyor” diye konuştu.
Piyasada çok fazla tercih ediliyor
Özellikle Marmara Bölgesi başta olmak üzere Türkiye’nin birçok bölgesine yaş ceviz pazarlandığı bilgini paylaşan Beyhan, “Sapanca Cevizi özellikle yaş ceviz olarak piyasada çok fazla tercih ediliyor. Buna rağmen bölgede yetiştiricilerin karşılaştığı birçok problem bulunuyor. Bunların başında yörenin öz bitkisi olan Sapanca Cevizinin şimdiye kadar çeşit tescilinin yapılmamış olması geliyor. Ayrıca henüz mahalli çeşit vasfında ve popülasyonu içerisinde bitkisel özellikleri ve meyve özelllikleri farklı olan birçok Sapanca türü var. Bu bakımdan Ziraat Fakültesi olarak öncelikli amacımız çeşide ait tüm özellikleri bilimsel olarak ortaya koymak, üstün türleri seçmek ve tescil işlemlerini bir an evvel yaparak Sapanca Cevizini şehrimizin öz çeşidi standart ceviz statüsüne kavuşturmak.”
Yüksek lisans tezi katkı sağladı
Sapanca Cevizi ile ilgili olarak yürüttükleri çalışmalarla Sapanca türleri içerisinden üstün verimli, yüksek randımanlı ve hastalıklar ile zararlılara dayanıklı ceviz türlerinin seçilerek Sapanca ismiyle tescil edilmesi ve standart çeşit olarak yetiştiriciliğinin sağlanması için öğrencilerin de öncü çalışmalar yaptığını kaydeden Beyhan, “Bu amaçla 2018 yılında başlayan bir yüksek lisans tezi hazırlandı. 2020 yılında tamamlanan ‘Sakarya Bölgesi’nde Yetiştirilen Bazı Önemli Ceviz Genotiplerinin (Juglans regia L.) Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi’ isimli bu tezle Sapanca Cevizi’nin yetiştirildiği merkez ilçe ve köylerden temin edilen cevizlerin meyve özellikleri incelendi.”
Yeni tür olarak tescili istenecek
Tez kapsamındaki incelemeler sonucunda Sapanca’da yetiştirilen ceviz popülasyonu içerisinde meyve özellikleri bakımından önemli bir varyasyonun olduğunu tespit ettiklerini belirten Beyhan, “Bunlar içerisinde Sapanca Cevizi olarak aşıyla çoğaltımı yapılan ve hemen hemen tamamı yaş tüketim olarak pazarlanan türün üstün özelliklere sahip bir mahalli tür olduğu kanıtlandı. Bu nedenle Sapanca türünün bitkisel özellikleri ve meyve özellikleri bilimsel olarak belirlenerek fakültemiz aracılığıyla en kısa zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu’na coğrafi işaret tescilinin gerçekleşmesi için başvuru yapacağız. Ayrıca standart yeni bir ceviz çeşidi olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tescil edilmesi için de çalışmalara başladık. Bununla birlikte Sapanca Cevizinin Doku Kültürü Laboratuvarımızda üremesinin sağlanmasıyla ilgili Ar-Ge çalışmalarımız eş zamanlı olarak devam ediyor" ifadelerini kullandı.
